Wokół rynnowego jeziora Hańcza

WOKÓŁ RYNNOWEGO JEZIORA HAŃCZA

Opis trasy

Suwalski Park Krajobrazowy, po terenie którego wiedzie nasza trasa, kryje w sobie wyjątkową perłę – najgłębsze na Niżu Europejskim, polodowcowe jezioro rynnowe Hańcza. Proponowana wycieczka rowerowa wiedzie wokół tego zbiornika, częściowo drogami asfaltowymi, częściowo żwirowymi, gruntowymi i piaszczystymi, o dużej różnicy wzniesień, dając amatorom jazdy na dwóch kółkach możliwość sprawdzenia się w trudnych, nieomalże podgórskich warunkach. Towarzyszyć nam będą wspaniałe widoki na polodowcowe formy terenu, głazowiska i urokliwe doliny rzeczne.

Trasę zaczynamy i kończymy w Jeleniewie. Na jej pierwszym odcinku, poruszając się za znakami szlaku Green Velo, mijamy kolejno wsie Kazimierówka i Szurpiły z Izbą Jaćwieską, a także Rezerwat Rutka. To rozległy teren usiany głazami narzutowymi przywleczonymi przez lodowiec. Znajduje się tu MOR Green Velo oraz platforma widokowa, do której dojdziemy ścieżką poznawczą „Skały i minerały SPK”. Dojeżdżamy następnie do skrętu w prawo na Wodziłki i wjeżdżamy na nawierzchnię żwirową, mając przed sobą spory spadek terenu. Od skrzyżowaniu dróg w Szeszupce poruszamy się razem z żółtym szlakiem rowerowym, czerwonym szlakiem pieszym oraz ze ścieżką edukacyjną „U źródeł Szeszupy”. Po lewej mijamy dawny wiejski cmentarzyk ewangelicki. Tak dojeżdżamy do Wodziłek, wsi staroobrzędowców, czyli wiernych odłamu prawosławia, którzy ze względu na nieprzyjęcie reformy patriarchy Nikona musieli w XVII wieku uciekać z Rosji na zachód. Głównym obiektem we wsi jest XIX-wieczna molenna, czyli świątynia starowierców. Tradycją przybyłą razem ze staroobrzędowcami na te tereny są tzw. „czarne banie”, czyli sauny parowe – niektóre obiekty noclegowe na Suwalszczyźnie proponują skorzystanie z takich saun. W Wodziłkach skręcamy w lewo na Błaskowiznę, za znakami niebieskiego szlaku pieszego. Zjeżdżamy teraz w urokliwą dolinę rzeki Szeszupy, by po chwili znów wspinać się stromym podjazdem w lewo. Za nagrodę będą nam służyły piękne widoki pofałdowanego krajobrazu polodowcowego. Przed Bachanowem zaczyna się asfalt, którym podążamy dalej do węzła szlaków przy pętli PKS. Tutaj jest możliwość zejścia na kamienisty brzeg jeziora Hańcza, tuż przy uchodzącej do niego Czarnej Hańczy. Dalsza trasa wiedzie niebieskim szlakiem pieszym przez letniskową wieś Błaskowizna, na której końcu miniemy zagospodarowaną plażę z pomostem i tablice informacyjne. Tutaj rozstajemy się ze szlakiem niebieskim i podążamy za czarnym szlakiem pieszym i rowerowym. Jadąc w kierunku Łopuchowa będziemy mijać po lewej stronie kolejny rezerwat przyrody nieożywionej z rozległym nagromadzeniem głazów narzutowych ukrytych w zalesionym pagórku. W Łopuchowie ponownie spotykamy żółty szlak rowerowy i czerwony pieszy. Razem z nimi skręcamy w lewo w najbardziej wymagający odcinek trasy, która przez ok. dwa kilometry wiedzie piaszczystymi drogami przez zalesione morenowe wzniesienia. W Dzierwanach na skrzyżowaniu odbijamy w lewo i ostatnim fragmentem szerszej drogi żwirowej podążamy do Starej Hańczy. To miejsce owiane legendami związanymi z dawnym dworem, urokliwie położonym nad północnym brzegiem Hańczy. Historię dworu wyczytamy z tablicy informacyjnej, a z dawnego założenia pozostały jedynie ruiny piwnic dworu i budynków gospodarczych, a także fragmenty parku dworskiego. Przez okoliczny teren prowadzą dwie ścieżki edukacyjne Suwalskiego Parku Krajobrazowego „Polodowcowa rynna jeziora Hańcza” oraz „Drzewa i krzewy parku podworskiego w Starej Hańczy”. Po nasyceniu oczu widokami na jezioro oraz odpoczynku przy MOR Mierkinie udajemy się dalej, drogą asfaltową przez Mierkinie, wzdłuż zachodniego brzegu Hańczy. Poruszamy się teraz ponownie ze znakami szlaku Green Velo. W Przełomce skręcamy w lewo do wieży widokowej na Leszczynowej Górze. Prowadzi do niej dojściowa ścieżka oznakowana czarnym trójkątem. Wieża widokowa, niegdyś drewniana, została zastąpiona nowoczesną wieżą metalową i podwyższona do wysokości 22 metrów, aby widać z niej było rozległą panoramę całego jeziora. Wracamy do naszej trasy i poruszamy się na południowy wschód, aby po niecałych trzech kilometrach dotrzeć do kolejnej wyjątkowej atrakcji Suwalskiego Parku krajobrazowego – Rezerwatu „Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą”. Rowery warto zostawić przy MOR Bachanowo i pieszo udać się na teren rezerwatu. Na obszarze niespełna jednego hektara występuje tu spektakularne nagromadzenie około 10 tysięcy głazów narzutowych o obwodach od połowy do ośmiu metrów. Nieopodal rwącym strumieniem przepływa rzeka Czarna Hańcza, do której można podejść wygodną kładką. Wracamy do szosy i jedziemy dalej za znakami Green Velo wspinając się po serpentynowo ukształtowanym odcinku trasy, z którego widać wydłużone pagórki ozu turtulskiego i dolinę zawieszoną „Gaciska”. O specyfice tutejszego krajobrazu ukształtowanego przez lądolód czy nazwach poszczególnych form polodowcowych możemy się dowiedzieć odwiedzając siedzibę i punkt informacji turystycznej Suwalskiego Parku Krajobrazowego w Turtulu. Bierze tu swój początek kilka ścieżek edukacyjnych, przebiegają także liczne szlaki piesze i rowerowe. Zapierający widok na Staw Turtulski i Dolinę Czarnej Hańczy będziemy mieli wdrapując się na punkt widokowy przy siedzibie parku. Można także wybrać się kilkaset metrów dalej do nowej wieży widokowej w Malesowiźnie. Przejeżdżając w stronę szosy warto także poszukać źródeł Szeszupy, która wypływa z tutejszych bagnistych terenów. Naszą trasę kończymy wracając za znakami szlaku Green Velo do Jeleniewa.

Kilometraż trasy

• Jeleniewo – 0,0 km
• Rezerwat Rutka – 4,5 km
• Wodziłki – 8,5 km
• Błaskowizna – 12,0 km
• Łopuchowo – 16,0 km
• Stara Hańcza – 21,0 km
• Góra Leszczynowa – 26,5 km
• Rezerwat Bachanowo – 31,0 km
• Turtul – 36,0 km
• Jeleniewo – 44,0 km

Rodzaje nawierzchni na trasie

Na większej długości trasy (ok. 33 km) występuje nawierzchnia asfaltowa, bardzo dobra dla przejezdności rowerów. Pozostałe 11 km to drogi żwirowe, gruntowe, na długości ok. 3 km piaszczyste i o dużym nachyleniu.

Oznakowanie trasy

Trasa jest oznakowana na całej swojej długości. Od Jeleniewa do Starej Hańczy występują znaki  szlaku rowerowego Green Velo. Praktycznie cała pętla wokół Hańczy prowadzi po żółtym szlaku rowerowym. Między Wodziłkami a Błaskowizną po niebieskim szlaku pieszym, a od Błaskowizny do Łopuchowa po czarnym szlaku pieszym i czerwonym rowerowym.

Atrakcje na trasie

1. Jeleniewo

• XIX-wieczny kościół drewniany pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
• zabytkowy XVI-wieczny układ przestrzenny
• kultowa restauracja regionalna „Pod Jelonkiem”
• MOR Green Velo

2. Szurpiły

• Izba Jaćwieska
• MOR Green Velo

3. Rezerwat Rutka

• ścieżki poznawce “Skały i minerały SPK” i “Porosty”
• platforma widokowa na “amfiteatr wodziłkowski” i Jez. Linówek
• MOR Green Velo

4. Szeszupka

• cmentarz ewangelicki
• ścieżka poznawcza „U źródeł Szeszupy”

5. Wodziłki

• molenna staroobrzędowców
• dolina Szeszupy

6.  Błaskowizna

• ujście Czarnej Hańczy do Hańczy
• plaża gminna i molo

7. Łopuchowo

• Rezerwat Głazowisko Łopuchowskie
• cmentarz ewangelicki

8. Stara Hańcza

• ruiny założenia dworskiego
• ścieżki poznawcze „Polodowcowa rynna jeziora Hańcza” oraz „Drzewa i krzewy parku podworskiego w Starej Hańczy”
• piękny widok na jezioro Hańcza

9. Góra Leszczynowa

• wieża widokowa na jezioro Hańcza

10.  Rezerwat „Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą”

11. Malesowizna – Turtul

• siedziba Suwalskiego Parku Krajobrazowego
• punkt informacji turystycznej
• ścieżki edukacyjne „Opowieści Turtula”, „Doliną Czarnej Hańczy”, „U źródeł Szeszupy”
• punkt widokowy na Staw Turtulski
• pozostałości starego młyna
• wieża widokowa w Malesowiźnie

Punkt Informacji Turystycznej
Suwalskiego Parku Krajobrazowego
Malesowizna 24, 16-404 Jeleniewo
tel. 87 569-18-01
sekretariat@spk.wrotapodlasia.pl