W Dolinie Rospudy

W DOLINIE ROSPUDY

Opis trasy

Proponowana trasa przebiega przez Puszczę Augustowską w formie pętli wokó

ł doliny leniwie meandrującej rzeki Rospuda, której walory przyrodnicze stały się szeroko znane w Polsce przy okazji protestów związanych z budową obwodnicy Augustowa na początku XXI w. Trasa daje możliwość zobaczenia przy tym jednej z perełek architektonicznych i historycznych Ziemi Augustowskiej, czyli pozostałości po pałacu Paca w Dowspudzie.

Trasę rozpoczynamy na Rynku Zygmunta Augusta w Augustowie i poruszając się jezdnią i ciągiem-pieszo rowerowym mijamy najsłynniejsze atrakcje „letniej stolicy Polski”: ulicę Mostową z ławeczką z rzeźbą „Beaty z Albatrosa”, port Żeglugi Pasażerskiej nad Nettą, bulwary Narodów Unii Europejskiej, infrastrukturę turystyczną przy jeziorze Necko, m.in. wyciąg nart wodnych, a następnie, po wyjeździe na drogę wojewódzką 662, najkrótszą żeglowną rzekę w Polsce – Klonownicę. Trasa biegnie od teraz razem z zielonym szlakiem rowerowym wytyczonym przez Urząd Miejski w Augustowie. Wjazdu na ten szlak należy szukać po lewej stronie szosy, tuż za wjazdem do Leśnictwa Klonownica, po lewej stronie szosy na drzewie znajduje się znak początku zielonego szlaku rowerowego. Następnie, przez kilkaset metrów, szlak biegnie w las, zarośniętą ścieżką leśną pod górkę razem ze znakami niebieskiego szlaku pieszego (rower raczej będziemy prowadzić), by za chwilę skręcić w prawo w szerszą drogę leśną ze znakami zielonego szlaku rowerowego. Dojeżdżamy nią po około kilometrze do szerokiej leśnej polany na Półwyspie Goła Zośka. Warto tu spędzić chwilę na podziwianiu jeziora Rospuda oraz odszukać pomnik słynnej „Gołej Zośki” i zapoznać się z legendą z nią związaną opisaną na tablicy informacyjnej. Razem ze znakami zielonego szlaku rowerowego i niebieskiego pieszego poruszamy się dalej drogą leśną. Po około dwóch kilometrach zielony szlak rowerowy i niebieski szlak pieszy skręcają w lewo, a my jedziemy prosto, aż dotrzemy ponownie do drogi wojewódzkiej. Zachowując ostrożność przejeżdżamy około kilometra poboczem drogi, mijając przydrożną restaurację, cmentarz oraz most na rzece Blizna, następnie skręcamy w lewo za drogowskazem na Raczki. Tutaj po kolejnym kilometrze jezdnia asfaltowa przechodzi w prostą i szeroką drogę szutrową. Jedziemy nią aż do drogowskazu Uroczysko Święte Miejsce, gdzie skręcamy w lewo. Leśną drogą dojeżdżamy do ukrytego w Puszczy Augustowskiej uroczyska z drewnianą kaplicą i pozostałością starego krzyża zwanego Świętym Miejscem. Legenda mówi, że to tu właśnie doszło do chrztu jednej z ostatnich drużyn z pogańskiego plemienia Jaćwingów pod wodzą Skomęta, a na pamiątkę tego wydarzenia postawiono krzyż, którego resztki od ponad siedmiu stuleci znajdują się  w tym miejscu. Przy Świętym Miejscu cumują także kajakarze płynący leniwie meandrującą Rospudą. Na chwilę obecną znajdujący się tu drewniany most na rzece jest nieprzejezdny ze względu na zły stan techniczny. My wyruszamy w dalszą drogę – musimy cofnąć się do żwirowej trasy ze Szczebry do Raczek, tym razem jadąc na północny zachód wzdłuż Jeziora Jałowo. Do miejscowości Dowspuda będą nam gdzieniegdzie towarzyszyć czerwone znaki lokalnego szlaku rowerowego. W Chodorkach wjeżdżamy na asfalt i mijamy bar przy moście, urokliwie położony nad samą rzeką Rospudą. Po niecałych 2,5 km jesteśmy w Dowspudzie, miejscowości związanej z Ludwikiem Michałem hrabią Pacem i jego życiowym dziełem – okazałym pałacem w stylu neogotyku angielskiego. Zbudowany on został w latach 20. XIX w., ale uległ zniszczeniu i powolnej degradacji po powstaniu listopadowym. Z założenia pałacowego zachowały się jedynie portyk pełniący dawniej funkcję podjazdu, jedna z wież, zwana „bocianią” oraz kordegarda, która stanowi dziś Centrum Obsługi Turysty. Można tu jeszcze zobaczyć pozostałości okazałego parku oraz pomnik hrabiego Paca. Przez Dowspudę prowadzi dalej znakowany rowerowy Szlak Fortyfikacji Pozycji Granicznej.

Z Dowspudy wracamy na naszą trasę, skręcając w Chodorkach w prawo, następnie w drogę gruntową w lewo przy słupie linii wysokiego napięcia. Poruszamy się przez łąki do wsi Jaśki, gdzie na chwilę wjeżdżamy na nawierzchnię asfaltową. Można tu wynająć kajaki i zorganizować spływ rzeką Rospudą. Za wsią Jaśki rozpoczyna się szeroka, żwirowo-kamienista droga przez puszczę, na której możemy oglądać okazałe pomnikowe sosny. Po niecałych pięciu kilometrach docieramy do leśnego parkingu i za chwilę skręcamy w prawo za zielonymi znakami do miejscowości Topiłówka. Wyjeżdżamy we wsi tuż przy sklepie spożywczym, gdzie możemy odpocząć i posilić się. Ostatni fragment trasy wiedzie jezdnią przez wieś Topiłówkę, dalej gruntową drogą przez las prawie do zachodniego krańca jeziora Necko. Tu droga zakręca w prawo, mijamy Leśnictwo Topiłówka i młyn w Mazurkach oraz rzeczkę Zelwiankę. Wyjeżdżamy w lewo na drogę wojewódzką nr 664. Na wysokości ogromnego zakładu produkującego laminowane łodzie motorowe i kompleksu pensjonatów rozpoczyna się asfaltowa droga rowerowa równoległa do szosy. Poruszamy się nią trzymając się lewej strony, po której będzie gdzieniegdzie widać taflę jeziora Necko. Ulicami Rajgrodzką, Zygmuntowską i Polną dojeżdżamy na metę trasy, czyli Rynek Zygmunta Augusta.

Kilometraż trasy

• Augustów Rynek Zygmunta Augusta – 0,0 km
• Klonownica – 3,5 km
• Goła Zośka – 4,5 km
• Uroczysko Święte Miejsce – 17,0 km
• Chodorki – 21,5 km
• Dowspuda – 24,0 km
• Jaśki – 28,0 km
• Topiłówka – 36,0 km
• Augustów – 48,5 km

Rodzaje nawierzchni na trasie

Trasa na długości ok. 25 km przebiega po drogach asfaltowych i utwardzonych ciągach pieszo-rowerowych. Druga połowa trasy to drogi o nawierzchni żwirowej, żwirowo-kamienistej i gruntowej.

Oznakowanie trasy

Trasa jest oznakowana na niespełna 40 % swojej długości. Na części bulwarów nad Neckiem poruszamy się wzdłuż szlaku Green Velo, a następnie od Leśnictwa Klonownica prawie do wyjazdu na drogę wojewódzką 662 z zielonymi znakami szlaku rowerowego oraz niebieskimi znakami szlaku pieszego. W okolicach Uroczyska Święte Miejsce pojawiają się czerwone znaki lokalnego szlaku rowerowego „Do Świętego Miejsca”, które prowadzą do Dowspudy. Następnie na fragmencie drogi żwirowej od parkingu leśnego do Topiłówki drogę wskazują zielone znaki szlaku rowerowego. Na pozostałej trasie nie ma żadnego oznakowania.

Atrakcje na trasie

1. Augustów

• Rynek Zygmunta Augusta z fontanną i pomnikiem króla
• ulica Mostowa z restauracją „Albatros” i ławeczką z „Beatą z Albatrosa”
• bulwary nad Nettą
• cmentarz miejski z pomnikiem żołnierzy Armii Czerwonej
• pomnik na dawnym cmentarzu żydowskim
• plaża miejska z Molo Radiowej Trójki
• wyciąg nart wodnych
• bulwary nad Neckiem, ścieżka kinezyterapii, obrotowa figura Marii Koterbskiej
• Kanał Bystry
• Port Żeglugi Augustowskiej – rejsy statkami wycieczkowymi
• Port Żeglugi Pasażerskiej – Przystań Augustów
• Muzeum Ziemi Augustowskiej – Dział Historii Kanału Augustowskiego
• Śluza Augustów
• Stara Poczta w stylu klasycystycznym i muzyczny park zabaw
• Bulwary nad Nettą
• wieża ciśnień przy dworcu PKP
• dworzec PKP z XIX w.
• siedziba Nadleśnictwa Augustów
• panorama na Oficerski Yacht Club z „fotelem papieskim”
• kaplica pw. Klęczącego Pana Jezusa z lat 50. XX w.

2. Klonownica – najkrótsza żeglowna rzeka w Polsce
3. Półwysep Goła Zośka

• miejsce biwakowe, wiaty, pomosty
• pomnik „Gołej Zośki” i tablica informacyjna
• panorama Jeziora Rospuda

4. Uroczysko Święte Miejsce

• drewniana kaplica kultu maryjnego
• fragmenty krzyża postawionego na pamiątkę chrztu Jaćwingów
• rzeka Rospuda

5. Dowspuda

• ruiny pałacu Paca (portyk, wieża bociania)
• Centrum Obsługi Turysty Kordegarda
• pomnik M. L. Paca

Punkt Informacji Turystycznej w Augustowie
Rynek Zygmunta Augusta 19, 16-300 Augustów
tel. 511 181 848
it@urzad.augustow.pl

Centrum Obsługi Turysty Kordegarda
Dowspuda 9A, 16-420 Raczki
tel. 87 567 12 19, 887 318 000
kordegarda@zazsowa.pl